Apšvietos epochos filosofų iškeltos visuomeninės sutarties, moterų švietimo, partnerystės santuokoje idėjos skatino permąstyti socialinį moterų statusą, jų vaidmenį visuomenėje ir atvėrė kelią moterų emancipacijai. Kaip ir kada šios Apšvietos epochos idėjos pasiekė atokiausius Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės kampelius? Kada pirmą kartą Abiejų Tautų Respublikoje buvo atkreiptas sisteminis dėmesys į abiejų lyčių vaikų auklėjimą ir valstybės mastu buvo suformuluoti reikalavimai mergaičių švietimui? Kaip kito (ir ar kito) socialinis moterų statusas ir kiek aktyvios buvo to meto moterys viešojoje erdvėje? Kokie buvo moterų ir vyrų įvaizdžiai literatūroje ir mene? Apie šiuos ir kitus klausimus bus diskutuojama 2020 m. gruodžio 3–4 d. vyksiančioje nuotolinėje XVIII a. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės tyrėjų konferencijoje.
Konferencija „Vyrai ir moterys: statusas, santykiai, įvaizdžiai“ – tai jau 19-asis Lietuvos, Lenkijos ir Baltarusijos mokslininkų renginys, skirtas XVIII a. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės istorijai.
Mokslinės konferencijos programa
Dėl koronaviruso (COVID-19) prevencijos šalyje konferencija vyks nuotoliniu būdu „Microsoft teams“ paskyroje. Konferencijos pranešėjai ir svečiai, norintys dalyvauti diskusijose, iki gruodžio 2 d. kviečiami registruotis čia arba el. laišku adresu: xviiiamzius@gmail.com. Užsiregistravusiems dalyviams atsiųsime prisijungimo nuorodą.
Visus kitus, susidomėjusius renginiu, kviečiame stebėti tiesiogiai transliuojamą konferenciją numatytu laiku Valdovų rūmų muziejaus paskyroje socialiniame tinkle „Facebook“: https://www.facebook.com/valdovurumai
Konferencija vyks lietuvių ir lenkų kalbomis su sinchroniniu vertimu.
Konferencijos organizatoriai: Lietuvos istorijos institutas, Vytauto Didžiojo universitetas ir Nacionalinis muziejus Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės valdovų rūmai.
Zasadnicze zmiany w dziedzinie relacji płci przyniosła epoka Oświecenia, która skłoniła do przemyśleń na temat miejsca kobiety w społeczeństwie oraz próbowała pogodzić twierdzenia o różnicach położenia mężczyzn i kobiet z uniwersalistyczną filozofią oświeceniową. Idee umowy społecznej, edukacji kobiet i partnerstwa w związkach małżeńskich przywołane w końcu XVII i w XVIII wieku utorowały drogę ku emancypacji kobiet.
W drugiej połowie XVIII wieku idee Oświecenia dotarły w najdalsze zakątki Wielkiego Księstwa Litewskiego. Bodaj najwyraziściej debata na temat statusu mężczyzn i kobiet oraz ich roli w społeczeństwie rozgorzała w latach osiemdziesiątych XVIII wieku, kiedy system edukacji państwa został zreformowany i szczególną uwagę w Rzeczpospolitej Obojga Narodów zwrócono na wychowanie dzieci obu płci. W opracowanych w 1783 r. „Ustawach Komisji Edukacji Narodowej” zostały sformułowane wymagania dotyczące edukacji dziewcząt. Celem edukacji było wychowanie ich na dobre żony, matki, panie domu, które byłyby oddane Ojczyźnie.
Pomimo bogatej historiografii poświęconej tematowi „świata kobiet” Rzeczpospolitej Obojga Narodów (w ostatnich dziesięcioleciach ukazały się znaczące badania dotyczące mentalności kobiet, rezydencji magnatek, patronatu kobiet, sieci komunikacyjnych i innych zagadnień), dotychczas brakuje wszechogarniającego spojrzenia na stosunki płci w Wielkim Księstwie Litewskim w XVIII wieku, na zagadnienie statusu prawnego, społecznego i ekonomicznego mężczyzn i kobiet, jak również na idealne wizerunki kobiet i mężczyzn postrzegane przez społeczeństwo owego czasu.
Zakres zagadnienia i szeroki wachlarz pytań skłaniają do zainicjowania serii konferencji, które skoncentrują się na położeniu żyjących w XVIII wieku mężczyzn i kobiet, ich wizerunkach i relacjach oraz interpretacjach tych stosunków. Idąc za przykładem Vytautasa Kavolisa, który jako jeden z pierwszych w historiografii zreflektował miejsce kobiet i mężczyzn epoki Oświecenia w kulturze litewskiej, zapraszamy do rozważenia, czy „zaproszenie do rozmowy kobiet w XVIII wieku oznacza, że zmienił się sposób myślenia mężczyzn?“.
W celu zapobiegania koronawirusowi (COVID-19) w kraju konferencję będzie można obserwować oraz wziąć w niej udział za pomocą programu Microsoft Teams. Zapraszamy do obserwacji konferencji, zadawania pytań, zdalnego udziału w dyskusjach. Aby zarejestrować się na konferencję, prosimy o wypełnienie poniższego formularza online http://registracija.valdovurumai.lt/53yck2bh. Zarejestrować się na konferencję można też pocztą elektroniczną: xviiiamzius@gmail.com
Konferencja będzie transmitowana na żywo w wyznaczonym czasie na koncie Muzeum Narodowego – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich na Youtube: https://www.youtube.com/user/valdovurum/videos?view=2&live_view=502
Konferencja będzie prowadzona w języku litewskim i polskim z tłumaczeniem symultanicznym.
